İşverenlere Torba Kanun İle Sigorta Prim Teşviki

Tarih: 10.03.2011

I- GİRİŞ :

25.02.2011 tarihli Resmi Gazetenin mükerrer sayısında yayımlanan Torba Kanun olarak adlandırılan  6111 sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile çalışma hayatına ilişkin birçok düzenleme yapılmıştır. Yapılan önemli düzenlemelerden bir de  istihdamı teşvik etmek ve işsizliği önleme  amacına yönelik olarak, işverenlerin ödedikleri sigorta primleri işveren hissesi prim teşviki ile ilgili yapılan değişiklik ve mevcut bazı prim teşviklerini de daha cazip hale getiren düzenlemedir.

Yapılan düzenlemelerle işverenlere getirilen sigorta primi indiriminin uygulanacak hal ve şartları üç ana başlıkta toplamak ve  özetlemek mümkündür.  Buna göre;

1-     18 Yaşından büyük ve 29 yaşından küçük erkekler ile 18 yaşından büyük  kadınların

işe alınması ile ilgili işveren hissesi prim indirimi,

2-     Mevcut işçilere ilaveten yeni alınacak işçiler ile ilgili işveren hissesi prim indirimi,

3- Halen uygulanmakta olan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları priminden, işveren

hissesinin 5 puanlık prim indirimi ile birlikte 4447 sayılı Kanunun geçici 7 ve 9. maddelerinde öngörülen teşviklerden de aynı dönemde yararlanma imkanı getirilerek teşviklerin daha cazip hale getirilmiş olması

Bu makalenin konusu, işverenlere getirilen sigorta primi indirim teşviklerini avantajların ve uygulama süreleri  ile ilgili hususlar olacaktır.

Bu kapsamda, işverenlere bir iyi, bir de kötü  haberimiz var.

Önce kötü haberi verelim:

I- İhale Konusu İşlerde  İşverenlere Beş Puanlık Prim İndirimi Kaldırılmıştır:

Torba Kanun ile 5510 sayılı Kanun’un 81. maddesinde (ı) bendi, “Bu bent hükümleri; 08.09.1983 tarih ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu ile 04.01.2002 tarih ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki alım ve yapım işleri ve 4734 sayılı Kanun’dan istisna olan alım ve yapım işleri ile uluslararası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan alım ve yapım işlerine ilişkin işyerleri ve bu Kanun’a göre sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar ile yurt dışında çalışan sigortalılar hakkında uygulanmaz.” şeklinde değiştirilmiştir.

Yapılan bu değişiklik sonucunda, 01.03.2011 tarihinden itibaren ihale konusu işlerde işverenlere uygulanmakta olan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden  beş puanlık indirim uygulamasına son verilmiş olup, işverenler artık bu indirimden yararlanamayacaktır.

Ancak, özel sektör işverenleri,  yukarıda belirtilen değişiklik kapsamı dışında kalan işlerde eskiden olduğu gibi beş puanlık prim indiriminden yararlanacaktır.

İşverenlere vereceğimiz iyi haberlere gelince:

II- Yeni İşe Alınacak İşçiler ile 18 Yaşından Büyük ve 29 Yaşından Küçük Erkekler

ile 18 Yaşından Büyük Kadınların İşe Alınması ile İlgili Teşvik:

Bilindiği ve hatırlanacağı üzere;

18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük olanlar (erkekler ve kadınlar) ile yaş şartı aranmaksızın 18 yaşından büyük kadınları işe alan işverenlerin sigorta primine esas kazancın alt sınırı üzerinden (asgari ücret) hesaplanan sigorta primine ait işveren hissesinin belli oranlarda hazinece karşılanmaktaydı. Diğer bir sigorta primi teşvik de, mevcut sigortalı sayısına ilave olarak işe alınmalarda yine sigorta primine esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta priminin işveren hisselerine ait tutarı işsizlik sigortası fonundan karşılanmaktaydı.

Torba Kanun ile getirilen yeni düzenlemeye göre 18- 29 yaşlarında genç erkek işçilerin ve yaş şartı aranmaksızın 18 yaşından büyük kadınların işe alınmaları ve mevcut sigortalı sayasına ilave olarak işe alınacak işçiler ile ilgili uygulanan sigorta primi indirimi ile ilgili teşvikler yeniden düzenlenmiştir. Buna göre:

6111 Sayılı Kanunun ilgili maddesinin yürürlüğe girdiği 01.03.2011 tarihinden itibaren 31.12.2015 tarihine kadar işe alınan her bir sigortalı için geçerli olmak üzere, özel sektör işverenlerince işe alınan ve fiilen çalıştırılan işçilerin;

– İşe alındıkları tarihten önceki altı aya ilişkin Sosyal Güvenlik Kurumuna verilen prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalılar dışında olmaları,

– Aynı döneme ilişkin işe alındıkları işyerinden bildirilen aylık prim ve hizmet belgelerindeki sigortalı sayısının ortalamasına ilave olmaları ve bu maddede belirtilen diğer koşulları da sağlamak kaydıyla,

5510 sayılı Kanunun 81. maddesinde sayılan ve 82. maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazançları üzerinden hesaplanan sigorta primlerinin işveren hisselerine ait tutarı, işe alındıkları tarihten itibaren İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacaktır.

Kanunda belirtilen prim indirim teşvikinden aşağıda belirtilen şartlarda ve sürelerde yararlanılacaktır:

Bu maddede belirtilen destek unsuru ve sigorta primleri indirim süresi şöyledir:

a) 18 yaşından büyük ve 29 yaşından küçük erkekler ile 18 yaşından büyük kadınlardan;

1-  Mesleki yeterlik belgesi sahipleri için kırk sekiz ay süreyle,

2- Mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi veya Türkiye İş Kurumunca düzenlenen işgücü yetiştirme kurslarını bitirenler için otuz altı ay süreyle,

3-Mesleki yeterlilik belgesi olmayan, mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretim mezunu olmayan yada Türkiye İş Kurumu’nca düzenlenen işgücü yetiştirme kurslarını bitirmemiş olan  yanı vasıfsız işçiler için yirmi dört ay süreyle,

b)  29 yaşından büyük erkeklerden (a) bendinin (1) ve (2) numaralı alt bentlerinde sayılan belge ve niteliklere sahip olanlar için yirmi dört ay süreyle,

c) (a) ve (b) bentleri kapsamına girenlerin Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsizler arasından işe alınmaları halinde ilave olarak altı ay süreyle,

ç)  5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi (hizmet hakkıyla

SSK’lı olarak) kapsamında çalışmakta iken, 01/03/2011 tarihinden sonra mesleki yeterlik belgesi alanlar veya mesleki ve teknik eğitim veren orta veya yüksek öğretimi bitirenler için oniki ay süreyle,

d)  18 yaşından büyüklerden bu fıkranın (a), (b) ve (d) bentlerine girmeyenlerin Türkiye İş Kurumuna kayıtlı işsizler arasından işe alınmaları halinde altı ay süreyle,

işçilerin sigorta primine esas kazançları üzerinden hesaplanacak sigorta primleri işveren hissesinin tamamı işsizlik sigortası fonundan karşılanacaktır.

Bu şekilde sigorta primleri teşvikinden yararlanmanın bir şartı da şunlardır:

5510 sayılı Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerini yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna vermesi, sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarını yasal süresi içinde ödemesi ve kapsama giren sigortalının işe alındığı işyerinden dolayı Sosyal Güvenlik Kurumuna prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmaması şarttır.

Ancak, Sosyal Güvenlik Kurumuna olan prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borçlarının 6183 sayılı Kanunun 48 inci maddesine göre tecil ve taksitlendirilmiş veya ilgili diğer kanunlar uyarınca prim borçlarının yeniden yapılandırılmış ve taksitlendirilmiş olması, bu tecil, taksitlendirme ve yeniden yapılandırma devam ettiği sürece işverenlerin bu prim indirimi hükmünden yararlanmasına engel teşkil etmez.

III- İşverenin Sigorta Primleri Hissesi Asgari Ücret Üzerinden Değil,

Prime Esas Kazancın Tamamı Üzerinden Hesaplanacaktır.

Yapılan bu düzenlemeye göre, İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacak sigorta pirimi işveren hissesi, sigorta primine esas kazanç alt sınırı üzerinden değil,  işçinin aldığı SPEK üst sınırına kadar olan kısmın tamamı karşılanacaktır. Bu da bugünkü derelere göre, 5.177,40 Tl olan SPEK üst sınır ücret alan her bir işçi için aylık  1.009,60 Tl. indirim olacaktır.

IV- Beş Puanlık İndiriminden Hem da Diğer Teşviklerden Yararlanmak Mümkün:

Bilindiği gibi, 5510 sayılı Kanunun 81. maddesinde yer alan, “Bu fıkrayla düzenlenen

destek unsurundan diğer ilgili mevzuat uyarınca ayrıca yararlanmakta olan işverenler aynı dönem için ve mükerrer olarak bu destek unsurundan yararlanamaz. Bu durumda işverenlerin tercihleri dikkate alınmak suretiyle uygulama, destek unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak yapılır.” Hükmüne istinaden işverenler aynı dönem için sadece bir tek teşvikten yararlanmaktaydı.

6111 sayılı Yasanın 38. maddesiyle, 5510 sayılı Yasanın 81. maddesine  ile yapılan değişiklik uyarınca, hem beş puanlık prim indiriminden ve hem de  4447 sayılı Kanunun geçici 7 ve 9. maddelerinde öngörülen teşviklerden de aynı dönemde yararlanma imkanı getirilmiştir.

V- SONUÇ:

Torba Kanun ile birçok yeni düzenlemeler yapılmıştır. Makalemizin konusu olan, işverenlere getirilen sigorta primi indirim teşviklerinin uygulama usul ve esasları bakımında bir değerlendirme yapmak gerekirse;

18 Yaşından büyük ve 29 yaşından küçük erkekler ile 18 yaşından büyük  kadınların işe alınması ve ayrıca mevcut işçilere ilaveten yeni alınacak işçilerin sigorta primi  işveren hissesinin tamamı, İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanacaktır. Ayrıca, ihale konusu işler dışında kalan işyerleri için, hem beş puanlık prim indiriminden ve hem de  4447 sayılı Kanunun geçici 7 ve 9. maddelerinde öngörülen teşviklerden de aynı dönemde yararlanma imkanı getirilmiştir. Bunlar, istihdamın artırılması ve teşvik edilmesi bakımından bu Kanunun amaca uygun, olumlu sonuçlar doğulacak doğru ve yerinde yapılmış olan düzenlemelerdir.

Ancak,  01.03.2011 tarihinden itibaren ihale konusu işlerde işverenlere uygulanmakta olan malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden  beş puanlık indirim uygulamasına son verilmiş olan düzenleme, kesinlikle yanlış olup,adaletli ve adil bir uygulama değildir.

Kaynak: www.MuhasebeTR.com