Stajyer Öğrencilere Yönelik SGK ve Ücret Uygulaması

STAJYER ÖĞRENCİLERE YÖNELİK SSK VE ÜCRET UYGULAMASI

Stajyer öğrenciler; gördükleri eğitim gereği uygulamalı öğrenim yapmaları zorunlu bulunan öğrenciler olarak tanımlanabilir.

Bir öğrencinin stajyer sayılabilmesi için eğitim yaptığı kurumun statüsünde mecburî staj şartı bulunması ve okul tarafından bir iş yerine uygulamalı eğitimini yapmak üzere belirli bir süre gönderilmesi gerekmektedir.

Stajyer öğrencilerin işyerlerindeki çalışmaları serbest irade beyanı ile değil, ilgili eğitim kurumlarının statülerinden doğan bir zorunluluğa dayanmaktadır.

1. İş Kanunu’nda (1) işçi “Bir iş sözleşmesine dayanarak çalışan gerçek kişi” olarak tanımlanmıştır. Stajyer öğrencilerin iş ilişkisi iş sözleşmesine dayanmadığından ve bağlılık unsuru söz konusu olmadığından, çalıştığı süre içinde ücret ödense dahi kanaatimce İş Kanunu açısından işçi sayılmazlar. Ancak, staj imkânı sağlayan işyeri, eğitim statüsü gereği uygulamalı stajın dışında öğrenciyi kendi iş yerinde stajyer sıfatıyla da olsa çalıştırdığı takdirde, bu öğrenciler işçi sayılacaktır.

2. Staj yapma zorunluluğu bulunan yüksekokul ya da üniversite öğrencileri 3308 sayılı kanun kapsamına da girmediğinden bu kapsama girenlerin sahip olduğu asgari ücret hakkına (yaşlarına uygun asgari ücretin en az %30’u) sahip değillerdir. 3308 sayılı kanuna tabi olmayan öğrenciler için işveren açısından kanaatimce “ücret ödeme” yükümlülüğü yoktur.

3. Öğrencinin zorunlu olarak yaptığı staj süresince işveren bu kişileri sigortalı yapmak zorunda değildir. Staj süresince okulun bilgisi dahilinde öğrenci bir işyerinde uygulama eğitimi görür ancak o işyerinde sigortalı olmaz. Örneğin; Meslek lisesi öğrencileri hakkında, Sosyal Sigortalar Kanunu’nun sadece iş kazaları, meslek hastalıkları ve hastalık sigortaları hükümleri uygulanır. Sigorta primleri de İş Kanunu gereğince yaşlarına uygun asgari ücretin yüzde 50’si üzerinden Milli Eğitim Bakanlığı bütçesine konulan ödenekten karşılanır.

4. Öğrenim gördükleri yüksekokul/üniversite de staj zorunluluğu bulunmamasına rağmen ekonomik ve benzeri nedenlerle öğrenimlerini sürdürürken bir işyerinde çalışmak isteyen öğrencilerin, öğrencilik sıfatı devam ettiği sürece herhangi bir işyerinde iş sözleşmesine dayanarak çalışması halinde bunların diğer işçiler gibi SSK’ya bildirilmesi gerekir.

5. Staj imkânı sağlayan işyeri, eğitim statüsü gereği uygulamalı stajın dışında öğrenciyi kendi iş yerinde stajyer sıfatıyla da olsa çalıştırdığı takdirde, bu öğrencilerin SSK’ya bildirilmesi gerekir. Örneğin; Turizm bölümünde okuyan bir öğrenci, okul tatili içinde zorunlu olarak bir ay staj yapması gerekirken staj yaptığı işyerinde iki ay çalışırsa, sonraki bir ayın sigortalı olarak gösterilmesi ve ücret ödenmesi gerekir. Belirtilen şekilde çalışan öğrenciler 4857 sayılı İş Kanuna göre de işçi sayılırlar.

6. Staj yapma zorunluluğu bulunan yüksekokul/üniversite öğrencilerine (ödeme yükümlülüğü bulunmamasına rağmen) ücret ödeyen işverenlerce bu ödemeler üzerinden gelir vergisi ve damga vergisi kesintisi yapılır.

7. Staj yapan öğrencilere ücret ödeniyor ise gelir vergisi ve damga vergisi kesintisini belirtmek amacıyla kanaatimce ücret bordrosu düzenlenmesi gerekir.

8. Meslek ve teknik lise öğrencilerinin öğrencilik dönemindeki sigortalarının emekliliğe bir etkisi yoktur.

9. Eğitim yaptığı kurumun zorunlu staj şartı dışında, lise veya yüksekokuldan mezun olmuş veya öğrenimi devam eden bir öğrenciyi stajyer sıfatıyla çalıştıran işveren diğer çalışanlar gibi sigortalı sayacak ve aynı prim oranları üzerinden kuruma bildirecektir.

10. İşverenlerin stajyer öğrencinin okulundan belge istemeleri ve staj sürelerine dikkat etmeleri gerekir. Aksi halde cezai yaptırımlara muhatap olabilirler.

11. Stajyer öğrencilerin diğer çalışanlar gibi sigortalı yapılmasında bir sakınca yoktur. Bu şekilde normal sigortalı gibi bildirilen stajyerlerin bu çalışmaları emekliliklerinde dikkate alındığı gibi, sigorta başlangıç tarihi olarak da kabul edilir.

Sonuç:

Stajyer, bir işyerinde yapılan işleri öğrenmek ve uygulamayı izleyerek bilgisini geliştirmek için işveren yanında çalışan kişidir.

Stajyerlerin İş Kanunu kapsamı dışında kalmalarının tek istisnasını (2) “iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin tüzük ve yönetmeliklerde yer alan hükümler işyerlerindeki stajyerlere de uygulanır” hükmü oluşturur.