İlave istihdam teşvikinde püf noktalar

Geçen haftaki “İhale İşlerinde SGK teşvikleri uygulanmayacak mı?” başlıklı yazımızdan sonra çok sayıda okurumuzdan teşekkür mailleri geldi.

6111 Sayılı Torba Kanun’la getirilen 4447 Sayılı Kanun’un geçici 10’uncu maddesi ile ilave istihdam yapan işverenlere belli nitelikteki işçileri istihdam etmeleri halinde sigorta primi işveren payı desteği sağlanmaktadır. 4447 Sayılı Kanun’un geçici 10’uncu maddesinde öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanabilmeleri için, aylık prim ve hizmet belgelerini SGK’ya  06111 Kanun numarasını seçmek suretiyle göndermeleri gerekmektedir. 06111 kanun numarası seçilmek suretiyle yasal süresi içinde SGK’na verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinden dolayı tahakkuk etmiş sigorta primlerinin işveren hissesine ait kısmın beş puanlık bölümünün Hazinece, kalan bölümünün İşsizlik Sigortası Fonundan karşılanmaktadır.

Sigorta primi işveren hissesi desteğinden, ihale konusu işyerleri hariç olmak üzere, özel sektör işverenlerine ait işyerlerinde çalışan sigortalılardan dolayı yararlanılabilmektedir. Bu destekten, resmi nitelikteki kamu işyeri işverenleri ve ihale konusu iş üstlenen işyeri işverenleri yararlanamayacaktır.

4447 Sayılı Kanun’un geçici 10’uncu maddesi kapsamına giren bir sigortalı için öncelikle 5510 Sayılı Kanun’un 81’inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde öngörülen beş puanlık prim desteğinden, ardından 4447 Sayılı Kanun’un geçici 10’uncu maddesinde öngörülen destekten yararlanılacaktır. 5510 Sayılı Kanun’da öngörülen destekten yararlanılmış olan 5 puanlık kısım düşülerek, kalan işveren hissesi üzerinden tahakkuk eden primlerden dolayı yararlanılacaktır.

Sigortalının işe alındığı tarihten önceki aydan başlanarak son altı aylık döneme ilişkin SGK’ya verilmiş aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı sigortalı sayısının ortalamasına ilave olarak çalıştırılması kaydıyla yararlanılabilecektir.

Öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılabilmesi için, sigortalının işe alındığı işyerinden dolayı SGK’ya  yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması gerekmektedir. Aynı veya farklı Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü’nde/Sosyal Güvenlik Merkezi’nde işlem gören birden fazla işyeri bulunan işverenlerce her bir işyeri ayrı ayrı değerlendirilerek, söz konusu destekten, yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmayan işyerlerinden dolayı yararlanılabilecektir.

Aynı işverenin yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi, idari para cezası ile bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunan işyerlerinden dolayı ise yararlanılamayacaktır. Ancak, her bir alacak türü yönünden ayrı ayrı olmak üzere 15.00 TL ye kadar olan alacak asılları sorgulama sırasında dikkate alınmamaktadır. Borçları yeniden yapılandırılmış veya tecil ve taksitlendirilmiş işverenlerden, yeniden yapılandırma veya tecil ve taksitlendirme anlaşmaları bozulması gerektiği halde bozulmamış olanlarının ödeme planları, en geç bozma koşulunun oluştuğu tarihten itibaren bir ay içinde bozulacaktır.

İlave istihdam teşvikinden yararlanmak için aranan şartlardan birisi, sigortalının işe başladığı işyerinde işe giriş tarihinden önceki altı ayda SGK’ya  bildirilmiş olan ortalama sigortalı sayısına ilave olarak çalıştırılmasıdır. Ortalama sigortalı sayısının küsuratlı çıkması halinde, yarıma kadar kesirler dikkate alınmayacak, yarım ve üzerinde olan kesirler ise tama iblağ edilecektir.

Maddede aranılan diğer şartlara sahip olan sigortalılar, ortalama sigortalı sayısına ilave olarak işe alınmasalar dahi, sonraki aylarda işyerinde çalışan sigortalı sayısı ortalama sigortalı sayısının üzerine çıktığı takdirde, bahse konu sigortalılardan dolayı 4447 Sayılı Kanun’un geçici 10’uncu maddesinde öngörülen destekten yararlanılabilecektir. Yeni işe alınan ve maddede aranılan diğer Şartlara sahip olan sigortalıların ortalama sigortalı sayısına ilave olarak işe alınmış olup olmadıkları hususu her bir ayda işe alınan sigortalılar için ayrı ayrı belirlenecektir.

Gerek ortalama sigortalı sayısının tespitine esas olan altı aylık sürede, gerekse destekten yararlanılacak olan aylarda çalışan sigortalı sayısının tespiti sırasında, sosyal güvenlik destek primine tabi olarak çalışan sigortalılar ile çeşitli nedenlerle ay içinde çalışması bulunmayan ve ücret ödenmeyen (istirahat veya ücretsiz izin gibi nedenlerle aylık prim ve hizmet belgesinde 0 gün ve 0 kazançlı olarak kayıtlı) sigortalılar da hesaplamaya dahil edilecektir.

4447 Sayılı Kanun’un geçici 10’uncu maddesinde öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılabilmesi için sigortalı yönünden;

a) 1/3/2011 ila 31/12/2015 tarihleri arasında işe alınmış olması,

b) 18 yaşından büyük olması,

c) İşe alındığı tarihten önceki altı aylık dönemde SGK’na verilmiş olan aylık prim ve hizmet belgelerinde kayıtlı olmaması,

ç) Fiilen çalışması

şartları aranmaktadır. 4857 Sayılı İş Kanunu uyarınca hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri ile yıllık ücretli izinli olunan süreler gibi sigortalılara fiilen çalışılmış gibi ücreti ödenen süreler zarfında hak kazanılan ücretlerden dolayı da, 4447 Sayılı Kanun’un geçici 10’uncu maddesinde öngörülen sigorta primi desteğinden yararlanılması mümkün bulunmaktadır.

Buna karşın, 4857 Sayılı Kanun’da çalışmış süreler gibi değerlendirilerek ücreti ödenen süreler haricindeki fiilen çalışılmayan (örneğin sigortalıların istirahatlı oldukları) sürelere ilişkin işverenlerce ücret ödenmesi halinde bu ücretlerden dolayı anılan maddede öngörülen sigorta prim desteğinden yararlanılması mümkün bulunmamaktadır. Daha önce yıllık izin sürelerini fiilen çalışma kabul etmeyen SGK, bu düzenlemeyle birlikte yıllık izni fiilen çalışılan sürelerden kabul etmiştir.

4447 Sayılı Kanun’un geçici 10’uncu maddesinde öngörülen sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılabilmesi için işyeri yönünden ise;

d) Özel sektör işverenlerine ait olması,

e) Sigortalının, ortalama sigortalı sayısına ilave olarak çalıştırılması,

f) Yasal ödeme süresi geçmiş prim, idari para cezası ve bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcunun bulunmaması,

g) Aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içinde SGK’na verilmesi,

ğ) Tahakkuk eden sigorta primlerinin yasal süresi içinde ödenmesi

Şartlarının birlikte gerçekleşmiş olması gerekmektedir.

1/3/2011 ila 31/12/2015 tarihleri arasında işe alınmış olan sigortalıların işe alındığı tarih itibariyle 18 yaşından küçük olması halinde ise, sigorta primi işveren hissesi desteğinden maddede öngörülen diğer artların da sağlanmış olması kaydıyla 18 yaşını doldurdukları tarihten başlanılarak yararlanılabilecektir.

5510 Sayılı Kanun uyarınca yapılan kontrol ve denetimler sonucunda;

– Alt işverenin çalıştırdığı sigortalıları SGK’ya bildirmediğinin tespit edilmesi halinde, hem kayıt dışı sigortalı çalıştıran alt işveren hem de asıl işveren,

– Asıl işverenin çalıştırdığı sigortalıları SGK’ya bildirmediğinin tespit edilmesi halinde ise, yalnızca asıl işveren,

söz konusu destekten bir yıl süreyle yararlanamayacaktır.

Torba Kanun’la getirilen ilave istihdam teşvikinin takip ve denetimi büyük önem taşıyor. Özellikle sigortalının işe alındığı ayda geçerli olan ortalama sayının tüm teşvik süresince takibi gerektiğini hatırlatmalıyız.