Bir kişi çalıştıran işveren bile maaşı bankaya yatıracak

Hükümet, en önemli kronik sorunlarının başında gelen kayıt dışı istihdam ile mücadele için yeni bir adım atıyor.

Halen 10 ve üzerinde işçinin çalıştığı firmalar için zorunlu olan ‘maaşların bankaya yatırılması’, bütün işyerlerini kapsayacak. Tek kişinin çalıştırıldığı işyerlerinde bile maaşlar banka üzerinden ödenecek. Maaşı bankaya yatırmayan işveren, ödeme yapmamış sayılacak. Böylece öncelikle asgari ücretin altında maaş ödenmesinin önüne geçilecek. İşveren, çalışanın maaşının tamamını bankaya yatıracak. Ayrıca işverenlerin çalışanın maaşını geciktirmeden yatırıp yatırmadığı kontrol edilebilecek. Uygulamanın en önemli getirisi ise para trafiğinin kayıt altına alınması olacak. Kişilerin sigortalılığı da banka üzerinden takip edilebilecek. İşveren, maaşını düzenli ödediği çalışanının sigortasını kestiremeyecek ya da sigorta giriş çıkışı yaparak daha düşük prim ödeyemeyecek.

Türkiye’de milyonlarca çalışanın primi, gerçek kazançlarının üzerinden ödenmiyor. Çalışanların büyük bölümü en alt düzey olan asgari ücretten gösteriliyor. Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) kayıtlı olan memur ve esnaf dışındaki çalışan sayısı yaklaşık 10 milyon 400 bin civarında. Bu kişilerden 4 milyon 300 bini asgari ücretli olarak gösteriliyor. Ancak bu kişilerin gerçek maaşı, asgari ücretin üzerinde. Böylece SGK’ya yatırılan primleri de düşük oluyor. Primi asgari ücretten ödenenlerinin toplam prim ödenenlere oranı yüzde 44. Bu durumun önüne geçmek için 1 Ocak 2009’dan itibaren maaşların banka üzerinden ödenmesi zorunluluğu getirildi. Ancak uygulama 10 ve üzerinde işçi çalıştıran işyerlerini kapsıyor. Şimdi ise aynı düzenleme, bütün işçiler için geçerli olacak şekilde yaygınlaşacak.

Yanında bir işçi çalıştıran esnafa da maaşı banka üzerinden ödeme yükümlülüğü getiren düzenleme ile çalışan, maaşının eksik yatan kısmı için ise itiraz edebilecek. Bu çalışmayla primlerin düşük yatırılmasının da önüne geçilecek.Maaşı bankaya tam yatıran işveren, primi de bu maaş üzerinden ödeyecek. Maaşların banka hesaplarına yatırılması durumunda bankalar masraf talep edemeyecek. Banka şubelerinin olmadığı yerleşim yerlerinde maaşlar, PTT üzerinden ödenecek. Banka üzerinden ödeme yükümlülüğünü yerine getirmeyen işverene idari ceza uygulanacak. Çalışan normal işçi ise kişi başına 100 lira idari ceza uygulanacak. Eğer çalışan gazeteci ise her bir gazeteci için bin 500 lira, çalışan gemi işçisi için ise 1.200 lira idari para cezası verilecek. Ayrıca kamu kurum ve kuruluşlarında görev yapan bütün denetim elemanları, yaptıkları denetimde kayıtdışı istihdam olup olmadığını sorgulayacak.